Xôi mặn chay là lựa chọn tuyệt vời cho những ai muốn thưởng thức món xôi truyền thống với hương vị phong phú nhưng vẫn đảm bảo tiêu chí thanh tịnh, an toàn và tốt cho sức khỏe. Sự kết hợp giữa nếp dẻo thơm, các loại topping chay và nước sốt mặn nhẹ sẽ giúp món ăn này phù hợp cho cả bữa sáng, tiệc chay hoặc đổi vị cho thực đơn hàng ngày.
Nguyên liệu và dụng cụ cần chuẩn bị
Để có món xôi mặn chay ngon, bạn cần chuẩn bị đủ nếp ngon, các loại topping chay (như chả lụa chay, đậu hũ ky, nấm, lạp xưởng chay…), gia vị, cùng các nguyên liệu đi kèm để tăng hương vị và màu sắc cho món ăn. Đừng quên xửng hấp hoặc nồi hấp chuyên dụng để xôi được nấu chín đều, dẻo và không bị nhão.
Mẹo hữu ích:
- Gạo nếp ngon nhất là nếp cái hoa vàng hoặc nếp Thái, hạt tròn, đều, thơm nhẹ, giúp xôi dẻo mềm sau khi nấu.
- Đậu hũ ky khô nên ngâm nước ấm trước khi chế biến để nở mềm, sau đó cắt nhỏ, vắt ráo.
- Nấm đông cô khô cần ngâm nở, thái sợi nhỏ để nhân thơm hơn; nếu dùng nấm tươi nên chọn loại sạch, không bị dập.
- Lạp xưởng chay bán ở các cửa hàng thực phẩm chay, có nhiều loại từ đậu nành, nấm, củ quả.
- Lá chuối hoặc lá sen dùng lót xửng giúp xôi không dính, đồng thời tạo mùi thơm tự nhiên cho món ăn.
- Đậu phộng rang bóc vỏ, giã dập rắc lên xôi giúp món ăn tăng vị bùi.
Nguyên liệu làm xôi mặn chay
Sơ chế các nguyên liệu
Khâu sơ chế kỹ giúp món xôi mặn chay lên màu đẹp, dẻo thơm, các loại topping không bị lẫn tạp vị và nhân thơm rõ rệt. Thực hiện lần lượt để nguyên liệu luôn tươi mới và đảm bảo an toàn thực phẩm.
- Gạo nếp vo sạch, ngâm với nước lạnh khoảng 6–8 tiếng hoặc qua đêm. Khi nấu, để ráo nước, trộn với 1/3 thìa cà phê muối cho xôi đậm đà.
- Đậu xanh cà vỏ vo sạch, ngâm nước 1–2 tiếng cho nở mềm, hấp chín rồi tán nhuyễn.
- Đậu hũ ky khô ngâm nước ấm 15–20 phút cho nở mềm, vắt ráo, cắt nhỏ.
- Nấm đông cô ngâm nước ấm 20 phút cho nở, cắt bỏ chân, thái sợi hoặc cắt nhỏ.
- Lạp xưởng chay thái lát mỏng hoặc cắt sợi vừa ăn.
- Chả lụa chay thái sợi hoặc lát nhỏ.
- Cà rốt gọt vỏ, rửa sạch, bào sợi.
- Hành boa-rô rửa sạch, cắt nhỏ phần trắng để phi, phần xanh thái mỏng để trang trí.
- Lá chuối rửa sạch, trụng nước sôi cho mềm, lau khô để lót xửng hấp.
- Rau ngò, dưa leo, đồ chua rửa sạch, thái nhỏ dùng để ăn kèm.
Sơ chế các nguyên liệu
Các bước làm xôi mặn chay
Khi đã chuẩn bị xong phần sơ chế, bạn bắt đầu các công đoạn chính từ hấp xôi, làm topping cho đến hoàn thiện món ăn. Nên thao tác nhẹ tay và nêm gia vị vừa phải để giữ trọn vị ngon đặc trưng.
- Hấp xôi: Đổ gạo nếp đã ngâm và để ráo vào xửng, lót dưới bằng lá chuối. Dàn đều nếp, rưới nhẹ một ít nước lên mặt, hấp khoảng 20 phút. Mở nắp, dùng đũa xới nhẹ cho hạt xôi tơi, thêm 1 thìa dầu ăn, hấp thêm 15–20 phút đến khi xôi chín dẻo.
- Làm nhân xôi: Bắc chảo lên bếp, cho dầu ăn vào, phi thơm hành boa-rô trắng. Thêm nấm, đậu hũ ky, lạp xưởng chay, cà rốt vào xào chín. Nêm hạt nêm chay, nước tương, tiêu, đường cho vừa vị, đảo đều tay để topping khô ráo, thơm và không bị quá mặn.
- Làm chả lụa chay: Nếu muốn có lớp chả lụa chiên giòn, có thể áp chảo chả lụa trước rồi thái lát hoặc sợi nhỏ.
- Hoàn thiện xôi: Khi xôi chín, trộn đều với đậu xanh tán nhuyễn, xới nhẹ để không bị vón cục.
- Bày xôi: Lấy xôi ra đĩa hoặc hộp, rắc topping đã xào lên trên, thêm chả lụa chay, lạp xưởng chay, đậu phộng rang, hành boa-rô phi vàng. Trang trí bằng rau ngò, dưa leo, đồ chua ăn kèm, thêm ít tiêu xay cho thơm.
- Pha nước chấm: Nước tương pha thêm ớt băm, chút đường, nước lọc và nước cốt chanh cho nước chấm có vị mặn ngọt hài hòa, tăng sức hấp dẫn cho món xôi.
Các bước làm xôi mặn chay
Thành phẩm và thưởng thức
Xôi mặn chay thành công sẽ có hạt nếp dẻo tơi, không nát, kết hợp nhiều loại topping hấp dẫn, màu sắc hài hòa và mùi thơm nổi bật của hành boa-rô phi, nấm và đậu hũ ky.
- Khi bày ra đĩa, xôi có màu vàng nhẹ của đậu xanh, xen kẽ topping màu nâu nhạt của nấm, vàng của chả lụa, đỏ nhẹ của lạp xưởng chay, cà rốt và màu xanh của rau ngò, dưa leo.
- Các topping đều khô ráo, thơm nhẹ, không bị bở hoặc chảy nước.
- Khi ăn cảm nhận được vị dẻo của nếp, vị bùi của đậu xanh, topping đậm đà kết hợp nước chấm cay nhẹ.
- Xôi mặn chay thích hợp dùng làm bữa sáng, mang đi học, đi làm hoặc làm món chính trong các buổi tiệc chay, cúng chay.
- Có thể ăn kèm đồ chua, rau thơm và dưa leo để giúp món ăn hài hòa, dễ tiêu hóa và không bị ngán.
Thành phẩm và thưởng thức
Mẹo bảo quản xôi mặn chay đúng cách
Xôi mặn chay nếu chưa dùng hết nên bảo quản đúng cách để giữ được độ dẻo thơm, topping không bị chảy nước hoặc mất vị ngon.
- Để xôi nguội hẳn, cho vào hộp đậy kín, bảo quản trong ngăn mát tủ lạnh, dùng hết trong ngày.
- Khi cần ăn lại, hấp hoặc hâm nóng xôi bằng lò vi sóng, thêm vài giọt nước vào xôi trước khi hâm để nếp mềm trở lại.
- Topping nên bảo quản riêng, khi dùng mới trộn lên mặt xôi để tránh topping làm xôi bị ướt, mất độ dẻo.
- Không nên để xôi ở nhiệt độ phòng quá lâu, đặc biệt vào mùa nóng vì dễ bị chua.
- Nếu mang đi xa, nên để xôi và topping trong hộp riêng, khi ăn mới kết hợp để đảm bảo vị ngon.
Mẹo bảo quản xôi mặn chay đúng cách
Hướng dẫn chọn mua nguyên liệu tươi ngon
Chọn nguyên liệu chất lượng, tươi sạch giúp món xôi mặn chay thơm ngon, an toàn và giữ trọn hương vị.
- Gạo nếp nên chọn loại hạt đều, không sâu mọt, thơm nhẹ, không có mùi lạ.
- Đậu xanh cà vỏ phải mới, hạt vàng sáng, không bị mốc, không sượng.
- Chả lụa chay, lạp xưởng chay mua ở cửa hàng thực phẩm chay uy tín, kiểm tra hạn sử dụng trước khi dùng.
- Đậu hũ ky khô nên trắng, không có mùi lạ, không bị mốc.
- Nấm nên chọn loại còn tươi, cọng chắc, không dập úa hoặc có màu lạ.
- Hành boa-rô còn xanh, thân chắc, không úa vàng.
- Rau ngò, dưa leo, đồ chua nên chọn loại tươi mới, sạch sẽ.
- Đậu phộng mua loại mới rang, vỏ còn vàng sáng, không ẩm mốc.
Hy vọng với công thức trên, bạn sẽ dễ dàng làm thành công món xôi mặn chay thơm ngon, đủ chất cho cả gia đình. Nếu bạn cần tư vấn thêm về các sản phẩm nhà bếp giúp nấu ăn nhanh chóng, an toàn và tiện lợi hơn, hãy liên hệ BlueStone để được hỗ trợ tận tình!
Nguồn video: Tú Lê Miền Tây
Tham khảo một số mẫu Nồi hấp điện đang ưu đãi tại BlueStone:
