Ẩm thực Việt Nam từ lâu đã nổi tiếng bởi sự tinh tế và đa dạng, trong đó bánh truyền thống là nét đẹp lưu giữ hồn quê qua bao thế hệ. Bài viết này sẽ tổng hợp các loại bánh truyền thống Việt Nam đặc sắc nhất, không chỉ thơm ngon mà còn gắn liền với văn hóa, phong tục và ký ức tuổi thơ của nhiều người.
Bánh chưng
Trong kho tàng ẩm thực Việt Nam, bánh chưng là món ăn mang đậm dấu ấn văn hóa và tinh thần dân tộc. Hình vuông tượng trưng cho đất, bánh được gói bằng lá dong xanh, bên trong là lớp gạo nếp trắng ngần, nhân đậu xanh bùi bở quyện cùng miếng thịt mỡ béo ngậy.
Khi bánh được ninh chín trong nồi nước sôi suốt nhiều giờ, từng hạt nếp trở nên dẻo quánh, thơm phức mùi lá dong. Cắn một miếng bánh chưng, người ta cảm nhận được sự hòa quyện hài hòa của vị dẻo, bùi, béo, mằn mặn.
Không chỉ đơn thuần là món ăn, bánh chưng còn mang ý nghĩa tri ân trời đất, tổ tiên, gắn liền với Tết cổ truyền, trở thành biểu tượng của đoàn viên, sum họp trong mỗi gia đình Việt.
Bánh chưng
Bánh tét
Nếu bánh chưng là biểu tượng Tết của miền Bắc thì bánh tét lại gắn bó với người dân miền Nam. Bánh có hình trụ dài, được gói bằng lá chuối, bên trong cũng là gạo nếp, đậu xanh và thịt mỡ nhưng cách cắt lát lại mang đến nét đẹp rất riêng. Mỗi khoanh bánh tròn trịa, vàng óng nhân đậu, điểm thêm miếng thịt đỏ hồng, vừa bắt mắt vừa thơm ngon.
Ngoài loại nhân mặn truyền thống, người miền Nam còn sáng tạo với bánh tét ngọt, nhân chuối hoặc đậu xanh đường. Vào ngày Tết, những đòn bánh tét xanh mướt xếp đầy trên bàn thờ, vừa để cúng gia tiên, vừa để làm quà biếu, gửi gắm lời chúc may mắn, sung túc đầu năm.
Bánh tét
Bánh giầy
Bánh giầy với hình dáng tròn trịa, trắng mịn như ánh trăng, từ lâu đã là biểu tượng của sự trọn vẹn, gắn liền với truyền thuyết Lang Liêu. Bánh được làm từ gạo nếp giã nhuyễn, dẻo quánh, khi ăn mang đến cảm giác mềm dai vừa phải.
Thông thường, bánh giầy được kẹp cùng giò lụa, tạo nên sự hòa quyện hài hòa giữa vị nếp thơm và vị mặn đậm đà của giò. Không chỉ xuất hiện trong mâm cỗ ngày lễ, Tết, bánh giầy còn là món quà quê giản dị, gợi nhớ đến bữa sáng dân dã của nhiều thế hệ.
Bánh giầy
Bánh giò
Nhắc đến món ăn sáng truyền thống, người Việt không thể bỏ qua bánh giò. Bánh có hình chóp nhỏ nhắn, được gói khéo léo trong lá dong, khi bóc ra tỏa mùi thơm dịu dàng. Lớp vỏ bánh được làm từ bột gạo, bột năng pha trộn vừa đủ để tạo nên độ mềm mịn, không quá dẻo cũng không quá bở.
Bên trong là nhân thịt heo băm, mộc nhĩ, hành phi xào thơm lừng, khi ăn thêm chút nước mắm cay hoặc dưa góp thì hương vị càng đậm đà. Bánh giò không cầu kỳ nhưng lại mang đến cảm giác ấm áp, bình dị, là lựa chọn quen thuộc của người dân từ thành thị đến nông thôn.
Bánh giò
Bánh tiêu
Trong ký ức tuổi thơ của nhiều người, hình ảnh những chiếc bánh tiêu vàng ruộm, phồng to, thơm lừng mùi mè rang luôn gắn liền với buổi sáng hay giờ tan trường. Bánh được làm từ bột mì ủ nở, chiên ngập dầu cho đến khi vàng óng, giòn bên ngoài nhưng rỗng ruột, mềm dai bên trong.
Vị ngọt nhẹ, hương thơm bùi của mè hòa quyện cùng lớp bột chiên giòn khiến bánh tiêu trở thành món quà vặt bình dân nhưng khó quên. Chỉ cần một chiếc bánh nóng hổi trên tay, người ta như được trở về tuổi thơ, nơi góc chợ quê giản dị mà thân thương.
Bánh tiêu
Bánh tai heo
Bánh tai heo là loại bánh giản dị, nhưng lại hấp dẫn bởi hương vị giòn tan và hình dáng vui mắt. Bánh có dạng tròn, mỏng, với những vòng xoáy nâu trắng xen kẽ trông giống như đôi tai heo ngộ nghĩnh. Được làm từ bột mì, đường, sữa và trứng, bánh được cán mỏng, cuộn tròn rồi cắt lát, sau đó chiên vàng giòn.
Khi ăn, bánh phát ra tiếng rôm rốp vui tai, vị ngọt nhẹ hòa với hương thơm béo bùi khiến ai cũng mê. Đây là món ăn vặt quen thuộc, thường xuất hiện trong hũ bánh kẹo ngày Tết, vừa để nhâm nhi, vừa gợi không khí sum vầy ấm áp.
Bánh tai heo
Bánh da lợn - bánh chín tầng mây
Trong các món bánh truyền thống, bánh da lợn hay còn gọi là bánh chín tầng mây nổi bật bởi vẻ đẹp nhiều màu sắc và kết cấu mềm mịn độc đáo. Bánh thường gồm các lớp xen kẽ màu xanh của lá dứa, màu vàng của đậu xanh, đôi khi thêm màu tím khoai lang, tất cả chồng lên nhau tạo thành từng tầng rõ rệt.
Khi ăn, bánh mềm dẻo, ngọt thanh, thoảng hương lá dứa dịu dàng, tan chảy nơi đầu lưỡi. Món bánh này không chỉ đẹp mắt mà còn thể hiện sự khéo léo, tỉ mỉ của người làm, bởi để các lớp bánh dính chặt nhưng vẫn mịn mượt không dễ.
Bánh da lợn thường xuất hiện trong các dịp lễ hội, cúng giỗ, và đặc biệt được trẻ nhỏ yêu thích bởi màu sắc rực rỡ, hương vị ngọt ngào.
Bánh da lợn - bánh chín tầng mây
Bánh đúc
Bánh đúc là món ăn dân dã nhưng chứa đựng hồn quê Việt Nam mộc mạc. Có hai loại bánh đúc quen thuộc là bánh đúc nóng và bánh đúc nguội. Bánh đúc nóng mềm mịn, trắng ngần, ăn kèm thịt băm, mộc nhĩ, chan nước mắm chua ngọt nóng hổi, mang lại cảm giác ấm áp trong những ngày se lạnh.
Bánh đúc nguội lại dẻo mướt, mát lành, thường ăn cùng tương bần hoặc lạc rang giã nhỏ, vừa béo bùi vừa đậm đà. Chỉ với nguyên liệu đơn giản từ bột gạo, vôi hoặc nước tro tàu, người dân quê đã tạo nên món ăn đặc trưng, gợi nhớ về sự chân chất, giản dị trong ẩm thực Việt.
Bánh đúc
Bánh bột lọc
Trong kho tàng ẩm thực miền Trung, bánh bột lọc nổi bật bởi vẻ ngoài trong suốt, nhìn rõ nhân tôm thịt đỏ au bên trong. Lớp vỏ bánh làm từ bột năng, khi luộc chín trở nên dẻo dai, mềm mượt, ăn vừa vui miệng vừa ngon mắt.
Bánh bột lọc có hai loại: gói lá và trần. Bánh gói được bọc trong lá chuối, mang hương thơm dịu nhẹ, còn bánh trần đơn giản nhưng vẫn giữ nguyên hương vị đặc trưng. Nhân bánh thường là tôm đất rim cùng thịt ba chỉ, vị mặn ngọt đậm đà hòa quyện với lớp vỏ trong veo.
Chấm cùng nước mắm pha cay nồng, bánh bột lọc trở thành món ăn đậm chất Huế, vừa tinh tế, vừa dân dã, chinh phục cả những thực khách khó tính nhất.
Bánh bột lọc
Bánh tẻ
Bánh tẻ, còn gọi là bánh răng bừa, là đặc sản dân dã của miền Bắc, đặc biệt nổi tiếng ở làng Phú Nhi (Sơn Tây). Bánh có hình dáng thon dài, gói trong lá dong hoặc lá chuối.
Lớp vỏ bánh được làm từ bột gạo tẻ, mềm dẻo nhưng không dính, mang vị thơm tự nhiên của gạo. Bên trong là nhân thịt heo xào cùng mộc nhĩ, hành khô, tạo hương vị đậm đà, hấp dẫn.
Khi bóc lớp lá xanh, cắn miếng bánh nóng hổi, vị thơm của gạo, béo của thịt, giòn của mộc nhĩ hòa quyện đầy tinh tế. Không cầu kỳ như bánh chưng hay bánh tét, bánh tẻ lại gắn liền với bữa ăn thường nhật, giản dị mà đậm chất quê.
Bánh tẻ
Bánh tổ
Bánh tổ là loại bánh truyền thống của người miền Trung, đặc biệt phổ biến ở Quảng Nam, Quảng Ngãi. Bánh có màu nâu sẫm, được làm từ gạo nếp xay, đường đen và gừng.
Khi hấp chín, bánh có vị ngọt đậm, dẻo quánh và mùi thơm cay nhẹ của gừng. Bánh thường được đựng trong khuôn lá chuối, hình tròn hoặc hình vuông, bề mặt láng mịn, bóng.
Người miền Trung thường làm bánh tổ vào dịp Tết Nguyên đán, dâng lên bàn thờ tổ tiên, thể hiện lòng thành kính và cầu mong một năm mới no đủ. Khi ăn, bánh tổ có thể cắt miếng nhỏ để thưởng thức trực tiếp hoặc chiên vàng giòn.
Bánh tổ
Bánh bò
Trong số các loại bánh ngọt truyền thống, bánh bò nổi bật với kết cấu xốp rỗ, mềm mịn, vị ngọt dịu và hương thơm từ nước cốt dừa. Bánh bò có nhiều loại: bánh bò hấp, bánh bò nướng, bánh bò thốt nốt, mỗi loại mang một hương vị riêng nhưng đều giữ được sự mềm mại và ngọt thanh đặc trưng.
Bánh bò hấp thường có màu trắng trong, đôi khi điểm xuyết sắc hồng, xanh, vàng, mang lại vẻ đẹp bắt mắt. Bánh bò nướng lại có lớp vỏ vàng ruộm, mặt bánh xốp rỗ như tổ ong, mùi thơm béo ngậy.
Đây là món bánh gắn liền với tuổi thơ của nhiều thế hệ, thường xuất hiện trong các buổi chợ quê, lễ hội.
Bánh bò
Bánh bèo
Bánh bèo là món ăn đặc trưng của miền Trung, nổi tiếng nhất là bánh bèo Huế. Bánh được làm từ bột gạo, đổ vào chén nhỏ rồi hấp chín, mặt bánh trắng trong, mềm mịn.
Trên bánh rắc thêm tôm chấy vàng cam, tóp mỡ giòn rụm, hành phi thơm phức, chan chút nước mắm pha chua ngọt cay cay là đủ để làm xiêu lòng thực khách. Món ăn này thường xuất hiện trong các quán hàng bình dân.
Bánh bèo
Bánh lá gai
Bánh lá gai là món bánh dân gian độc đáo, thường gắn liền với các vùng quê Bắc Bộ như Hải Dương, Nam Định. Bánh có màu đen óng ả đặc trưng nhờ bột lá gai giã nhuyễn trộn với bột nếp.
Khi bóc lớp lá chuối bên ngoài, lộ ra chiếc bánh dẻo quánh, thơm dịu hương lá gai, nhân đậu xanh hoặc dừa ngọt bùi. Ăn bánh lá gai, người ta cảm nhận được sự mềm dẻo, vị ngọt thanh, hương thơm đặc trưng lan tỏa nơi đầu lưỡi. Đây là loại bánh thường được dùng trong lễ hội, cưới hỏi, với ý nghĩa chúc phúc cho sự gắn bó bền chặt, ngọt ngào như tình nghĩa vợ chồng.
Bánh lá gai
Bánh ít trần
Bánh ít trần là món bánh dân dã của miền Trung, thường xuất hiện trong những ngày giỗ chạp hay lễ hội. Bánh được làm từ bột nếp nhồi dẻo, vo tròn, bên trong là nhân thịt heo, tôm khô, mộc nhĩ xào thơm.
Sau khi hấp chín, lớp vỏ bánh mềm mịn, trong suốt, ôm trọn phần nhân đậm đà. Khi ăn, bánh được rưới thêm chút mỡ hành, rắc đậu phộng rang giã nhỏ và chấm cùng nước mắm pha chua ngọt cay cay, tạo nên hương vị hài hòa khó cưỡng.
Bánh ít trần
Bánh trôi
Bánh trôi là món bánh gắn liền với ngày Tết Hàn Thực mồng 3/3 âm lịch, tượng trưng cho sự sum vầy, trọn vẹn. Bánh nhỏ xinh, tròn trịa, làm từ bột nếp, bên trong là viên đường phên ngọt lịm.
Khi luộc, bánh nổi lên mặt nước, lớp vỏ trắng mịn ôm lấy nhân đường tan chảy, cắn vào là vị ngọt dịu lan tỏa nơi đầu lưỡi. Người xưa thường ví “bánh trôi nước” như vẻ đẹp và thân phận người phụ nữ Việt: nhỏ bé, dịu dàng nhưng kiên cường.
Bánh trôi
Bánh cuốn
Trong ẩm thực Bắc Bộ, bánh cuốn là món ăn sáng quen thuộc, hấp dẫn thực khách bởi sự tinh tế và nhẹ nhàng. Bánh được tráng từ lớp bột gạo mỏng tang, mềm mượt, cuốn lấy nhân thịt băm, mộc nhĩ, hành phi thơm phức.
Khi dọn ra, bánh được cắt miếng, rắc thêm hành phi vàng ruộm, ăn kèm chả quế, rau thơm và đặc biệt là bát nước mắm pha chuẩn vị: chua, cay, mặn, ngọt hòa quyện.
Bánh cuốn
Bánh xèo
Nhắc đến bánh xèo, người ta nghĩ ngay đến âm thanh “xèo” vui tai khi bột được đổ vào chảo nóng, rồi tỏa hương thơm ngào ngạt. Bánh có màu vàng óng, giòn rụm, bên trong là nhân tôm, thịt, giá đỗ tươi ngon.
Khi ăn, bánh được cuốn trong rau sống, chấm với nước mắm chua ngọt pha cay, tạo nên sự hòa quyện tuyệt vời giữa giòn, béo, ngọt, thanh mát.
Bánh xèo mỗi miền lại có biến tấu riêng. Bánh xèo miền Trung nhỏ gọn, giòn rụm; miền Nam lại to, nhiều nhân và ngập rau sống. Dù ở đâu, bánh xèo vẫn là món ăn gắn kết bạn bè, gia đình, thường xuất hiện trong những bữa tụ họp.
Bánh xèo
Bánh dẻo
Bánh dẻo là một trong hai loại bánh trung thu truyền thống, bên cạnh bánh nướng. Bánh có lớp vỏ làm từ bột nếp rang, trắng mịn, dẻo mềm, ôm trọn nhân đậu xanh, hạt sen hay thập cẩm ngọt bùi.
Khác với bánh nướng phải qua lò, bánh dẻo chỉ cần nặn và ép khuôn, giữ nguyên hương vị thanh mát, nhẹ nhàng. Trên bề mặt bánh thường in hoa văn tinh xảo, đẹp mắt, mang ý nghĩa chúc phúc và đoàn viên.
Vào đêm trăng rằm, thưởng thức bánh dẻo cùng chén trà sen ấm nóng, người ta cảm nhận được sự sum họp, gắn kết gia đình, như một phần không thể thiếu của Tết Trung thu.
Bánh dẻo
Bánh hỏi
Bánh hỏi là đặc sản miền Trung, đặc biệt nổi tiếng ở Bình Định, Phú Yên. Bánh được làm từ bột gạo, ép thành những sợi nhỏ li ti đan xen, rồi ép thành miếng mỏng, mềm mịn.
Bánh hỏi thường được ăn kèm mỡ hành xanh mướt, thịt nướng, heo quay hoặc lòng heo, chấm với nước mắm pha tỏi ớt. Đây là món ăn thường xuất hiện trong cỗ tiệc hay bữa ăn gia đình, vừa dân dã vừa sang trọng, thể hiện sự khéo léo trong nghệ thuật ẩm thực Việt.
Bánh hỏi
Bánh cốm
Trong văn hóa Hà Nội, bánh cốm là món quà đặc trưng, thường gắn liền với mùa thu và những dịp cưới hỏi. Bánh được làm từ nếp non rang thơm, giã nhuyễn rồi trộn với đường, tạo thành lớp vỏ xanh ngọc mát mắt. Bên trong là nhân đậu xanh vàng óng, dẻo bùi, ngọt dịu.
Bánh cốm được gói trong lá chuối xanh, cột bằng lạt đỏ, vừa đẹp mắt vừa mang tính biểu tượng của sự đủ đầy, trọn vẹn. Thưởng thức một miếng bánh cốm, người ta cảm nhận được hương vị ngọt ngào, thanh tao, như níu giữ chút tinh túy của đất trời mùa thu Hà Nội.
Bánh cốm
Bánh xu xê
Bánh xu xê, hay còn gọi là bánh phu thê, là loại bánh truyền thống mang ý nghĩa gắn bó vợ chồng, thường xuất hiện trong lễ cưới hỏi. Bánh có hình vuông, gói bằng lá dong, buộc lạt đỏ.
Vỏ bánh trong suốt, làm từ bột lọc pha đường, dẻo dai và óng ánh. Nhân bánh là hỗn hợp đậu xanh sên dừa, mè rang, vừa ngọt bùi vừa béo thơm.
Bánh xu xê không chỉ ngon miệng mà còn giàu ý nghĩa. Nó tượng trưng cho sự thủy chung, bền chặt của tình duyên. Đó là lý do loại bánh này luôn hiện diện trong các lễ cưới truyền thống Việt Nam như một lời chúc phúc thiêng liêng.
Bánh xu xê
Trên đây là tổng hợp các loại bánh truyền thống Việt Nam. Có thể thấy mỗi loại bánh đều chứa đựng hồn quê, ký ức và sự tinh tế của người Việt. Từ bánh chưng, bánh giầy ngày Tết đến bánh xèo, bánh dẻo hay bánh cốm, tất cả đều phản ánh nét đẹp văn hóa ẩm thực lâu đời.
Ngày nay, với sự hỗ trợ của các thiết bị hiện đại từ BlueStone như nồi hấp, lò nướng hay nồi chiên không dầu, việc chế biến và thưởng thức những món bánh truyền thống trở nên đơn giản hơn, giúp gia đình dễ dàng giữ trọn hương vị quê hương trong căn bếp hiện đại.
Tham khảo các sản phẩm nồi chiên không dầu với giá bán ưu đãi hấp dẫn tại BlueStone.
