Cách làm bánh cúng miền Tây không quá cầu kỳ về nguyên liệu, chỉ từ bột gạo, nước cốt dừa và gia vị, nhưng lại đòi hỏi sự tỉ mỉ, khéo tay trong công đoạn quấn lá thành ống. Tự tay làm những chiếc bánh cúng tại nhà là cách tuyệt vời để bạn trải nghiệm nét văn hóa ẩm thực độc đáo của vùng đất Chín Rồng và chiêu đãi gia đình món tráng miệng lạ miệng.
Chuẩn bị nguyên liệu
Thành phần làm bánh cúng rất đơn giản, dễ tìm thấy ở bất kỳ chợ nào. Độ ngon của bánh phụ thuộc hoàn toàn vào chất lượng nước cốt dừa và tỉ lệ pha bột.
Dụng cụ cần chuẩn bị:
- Nồi
- Bếp điện từ
- Thau trộn bột, rây lọc, phễu
Pha bột và cho bột nghỉ
- Trộn bột: Cho bột gạo, bột năng, đường và muối vào thau lớn. Dùng phới lồng trộn đều các nguyên liệu khô lại với nhau.
- Thêm nước cốt dừa: Đổ từ từ nước cốt dừa và nước lọc vào thau bột. Vừa đổ vừa khuấy nhẹ tay để bột tan hoàn toàn, không bị vón cục.
- Lọc bột: Đổ hỗn hợp bột qua rây lọc để loại bỏ cặn hoặc bột chưa tan, giúp bánh thành phẩm mịn màng hơn.
- Thêm hành (tùy chọn): Nếu thích hương vị truyền thống đậm đà, bạn có thể cho thêm ít hành lá cắt nhuyễn vào hỗn hợp bột. Mùi hành chín hòa quyện với cốt dừa tạo nên hương vị rất riêng biệt.
- Nghỉ bột: Để thau bột nghỉ trong khoảng 20 30 phút. Thời gian này giúp bột gạo nở đều, hút đủ nước, khi luộc bánh sẽ dẻo và ngon hơn.
Lưu ý: Tỉ lệ đường và muối cần cân bằng. Bánh cúng ngon phải có vị ngọt dịu và chút mặn nhẹ ở hậu vị để tôn lên độ béo của nước cốt dừa. Không nên pha bột quá đặc, bánh sẽ bị cứng và sống bên trong.
Tạo khuôn ống bằng lá chuối
Đây là công đoạn khó nhất và cũng thú vị nhất trong cách làm bánh cúng miền Tây. Hình dáng thuôn dài đặc trưng của bánh được tạo nên từ chính đôi bàn tay khéo léo của người làm.
- Sơ chế lá: Lá chuối rửa sạch bụi bẩn, lau khô. Đem phơi nắng khoảng 1 tiếng hoặc hơ qua lửa (trụng nước sôi) cho lá héo, mềm và dai, khi cuốn không bị giòn gãy. Xé lá thành những miếng hình chữ nhật có khổ rộng khoảng 15 20 cm.
- Làm dây buộc: Dây lạt hoặc dây chuối ngâm nước cho mềm dẻo.
- Cuốn ống:
- Dùng sống lá chuối (hoặc ống nhựa/giấy cứng cuộn tròn) làm trụ (nòng).
- Đặt trụ lên miếng lá chuối, cuốn tròn lá quanh trụ khoảng 2 3 vòng để tạo thành hình ống dài.
- Gấp kín một đầu lá lại, bẻ ngược lên thân ống. Dùng dây buộc chặt đầu này lại để bột không chảy ra.
- Rút nhẹ trụ ra khỏi ống lá. Lúc này ta được chiếc khuôn hình ống rỗng một đầu.
Mẹo hay: Nên cuốn lá chuối dày khoảng 2 3 lớp để khi luộc nước không ngấm vào trong làm nhạt bánh. Buộc dây ở đáy ống thật chặt tay, nếu lỏng bột sẽ rỉ ra ngoài khi hấp.
Đổ bột vào khuôn và luộc bánh
Sau khi đã có những chiếc ống lá chuối xinh xắn, công đoạn tiếp theo là đổ bột và làm chín bánh.
- Chuẩn bị: Xếp các ống lá chuối đứng thẳng vào rổ hoặc ly cao để dễ đổ bột. Khuấy đều thau bột lần nữa vì bột gạo thường lắng xuống đáy.
- Đổ bột: Dùng phễu đặt vào miệng ống lá. Múc bột đổ vào ống. Chỉ đổ đầy khoảng 8/10 chiều dài ống. Chừa lại khoảng trống để gấp mép lá.
- Buộc bánh: Khéo léo gấp mép lá ở đầu còn lại xuống, bẻ ngược vào thân bánh (tương tự đầu kia). Dùng dây buộc chặt lại. Có thể buộc thêm dây quanh thân bánh để định hình bánh tròn đều.
- Luộc bánh:
- Xếp bánh vào nồi lớn. Đổ nước lạnh ngập mặt bánh.
- Bắc nồi lên bếp, đun lửa lớn cho nước sôi. Khi nước sôi, hạ lửa vừa, luộc bánh trong khoảng 30 40 phút.
- Kiểm tra bánh chín bằng cách vớt chiếc bánh ra, nắn nhẹ thấy bánh mềm nhưng có độ đàn hồi, không còn lỏng bỏng nước là đạt.
- Vớt bánh ra, rửa sơ qua nước lạnh cho sạch nhựa lá, treo lên nơi thoáng gió cho ráo nước và nguội hẳn.
Lưu ý: Bánh cúng phải để thật nguội mới định hình và đạt độ dẻo ngon nhất. Khi bánh còn nóng sẽ cảm giác hơi nhão, đừng vội lo lắng. Nước luộc phải ngập bánh để bánh chín đều từ trong ra ngoài.
Thành phẩm và thưởng thức
Khi bánh đã nguội, dùng kéo cắt dây lạt, bóc lớp lá chuối ra. Chiếc bánh cúng hiện ra thon dài, núng nính, trắng ngà và bóng mượt. Mùi thơm của lá chuối luộc quyện với hương nước cốt dừa tỏa ra ngào ngạt.
Cắn miếng bánh, cảm nhận kết cấu dẻo dai, mềm mịn, tan ngay trong miệng. Vị ngọt thanh, vị béo ngậy đậm đà của nước cốt dừa lan tỏa. Bánh cúng thường được ăn nguội, chấm thêm chút đường cát hoặc muối mè nếu thích vị đậm hơn, nhưng bản thân chiếc bánh mộc mạc đã đủ sức hấp dẫn.
Hướng dẫn bảo quản bánh cúng
Bánh cúng có thành phần nước cốt dừa nên rất dễ bị thiu nếu không bảo quản đúng cách.
- Nhiệt độ thường: Treo bánh ở nơi thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp. Bánh dùng ngon nhất trong ngày hoặc sang ngày hôm sau.
- Tủ lạnh: Nếu muốn để lâu hơn (2 3 ngày), cho bánh vào túi kín, cất ngăn mát tủ lạnh. Khi ăn, hấp lại hoặc luộc lại nước sôi khoảng 5 10 phút cho bánh mềm dẻo trở lại. Lưu ý bánh để tủ lạnh sẽ bị cứng (lại gạo) nên bắt buộc phải làm nóng lại.
Mẹo chọn lá chuối và nước cốt dừa ngon
Chất liệu gói và nguyên liệu chính quyết định 90% thành công của món cách làm bánh cúng miền Tây.
- Lá chuối: Nên chọn lá chuối sứ (chuối xiêm) vì lá to bản, dày, dẻo và có màu xanh đẹp mắt. Lá chuối hột cũng tốt nhưng giòn hơn. Tránh lá chuối tiêu vì dễ làm bánh bị chát và thâm màu.
- Nước cốt dừa: Ngon nhất là dùng dừa khô nạo, vắt lấy nước cốt đậm đặc (nước đầu). Nước cốt dừa tươi sẽ có độ béo và mùi thơm tự nhiên hấp dẫn hơn hẳn nước cốt dừa đóng lon.
Cách làm bánh cúng miền tây tuy mộc mạc, giản dị nhưng gói ghém cả tình quê và sự khéo léo của người làm bánh. Hãy ghé thăm BlueStone để trang bị cho gian bếp những bộ nồi inox cao cấp, bếp điện từ hiện đại, giúp bạn tự tin chinh phục các món bánh truyền thống đậm đà bản sắc Việt.
Nguồn video:
Tham khảo một số mẫu Nồi điện đa năng đang ưu đãi tại BlueStone:
